พระอภิธรรมปิฎก

พระอภิธรรมปิฎก แบ่งออกเป็นเจ็ดคัมภีร์ ซึ่งเรียกย่อว่า สํ. วิ. ธา. ปุ. ก. ย. และ ป. ตามลำดับ ประกอบไปด้วย

  1. ๑. สังคณี หรือ ธัมมสังคณี (เรียกโดยย่อว่า “สํ.”) – รวมข้อธรรมเข้าเป็นหมวดหมู่แล้วอธิบายทีละประเภท
  2. ๒. วิภังค์ (เรียกโดยย่อว่า “วิ.”) – ยกหมวดธรรมขึ้นตั้งเป็นหัวข้อเรื่องแล้วแยกแยะออกอธิบายชี้แจงวินิจฉัยโดยละเอียด
  3. ๓. ธาตุกถา (เรียกโดยย่อว่า “ธา.”) – สังเคราะห์หรือจัดประเภทข้อธรรมต่าง ๆ เข้าเป็นหมวดเป็นหมู่ดังต่อไปนี้ คือ ขันธ์ อายตนะ และธาตุ
  4. ๔. ปุคคลบัญญัติ (เรียกโดยย่อว่า “ปุ.”) – บัญญัติความหมายบุคคลประเภทต่าง ๆ ตามคุณธรรมที่มีอยู่
  5. ๕. กถาวัตถุ (เรียกโดยย่อว่า “ก.”) – แถลงและวินิจฉัยทัศนะที่ขัดแย้งกันของนิกายต่าง ๆ ในสมัยสังคายนาครั้งที่ ๓ โดยเน้นความถูกต้องของฝ่ายเถรวาท คัมภีร์นี้เป็นบทนิพนธ์ของพระโมคคลีบุตรติสสเถระ
  6. ๖. ยมก (เรียกโดยย่อว่า “ย.”) – ยกหัวข้อธรรมขึ้นวินิจฉัยด้วยวิธีถามตอบ โดยตั้งคำถามย้อนกันเป็นคู่ ๆ
  7. ๗. ปัฏฐาน หรือ มหาปกรณ์ (เรียกโดยย่อว่า “ป.”) – อธิบายปัจจัย ๒๔ และแสดงความสัมพันธ์ระหว่างธรรมทั้งหลายอย่างละเอียด